Het museumgebouw van Berlage en Van Gelder laat zich het beste fysiek ter plaatse ervaren. Maar wat als je de visuele en tactiele ervaring van architectuur wilt documenteren? Bij een mondelinge of talige omschrijving mist het visuele aspect, een tekening is al snel een interpretatie, terwijl een foto een zekere afstandelijkheid kan hebben.

Kunstenaar Ton Martens (1946) legde in 2002 het gebouw vast door middel van de frottagetechniek. Bij deze techniek, afgeleid van het Franse werkwoord frotter (wrijven), ontstaat een afbeelding door materiaal – vaak een dun vel papier – direct op het onderwerp te plaatsen en er vervolgens met bijvoorbeeld potlood of krijt overheen te wrijven.

Martens deed dit op zo’n dertig plekken in het museum van de tegeltjes in de hal tot de schoorstenen van het ketelhuis. Zijn gevoelige ‘afwrijfsels’ tonen niet alleen de fraai ontworpen details maar ook de gebruikssporen van deze plekken in de vorm van krassen, butsjes en andere onregelmatigheden. Samen vormen ze een sensitief document van het museumgebouw én zijn geschiedenis. [tekst: samenstellers van de tentoonstelling]